ความกตัญญู คือ ความรู้คุณ หมายถึงความเป็นผู้มีใจกระจ่าง มีสติ มีปัญญาบริบูรณ์รู้อุปการคุณที่ผู้อื่นกระทำแล้วแก่ตน ผู้ใดก็ตามที่ทำคุณแก่ตนแล้ว ไม่ว่าจะมากก็ตาม น้อยก็ตามแล้วก็ตามระลึกนึกถึงด้วยความซาบซึ้งไม่ลืมเลย
นิทานเรื่องหนึ่ง แสดงถึงความกตัญญูไว้ดังนี้
มีเด็กคนหนึ่ง (เป็นชาวจีน) ไม่มีพ่อมีแต่แม่
เวลาเด็กคนนี้ถูกแม่ตีสั่งสอน ก็ยิ้มทุกครั้ง ไม่มีครั้งไหนเลยที่เด็กคนนี้ไม่ยิ้ม
และทุกครั้งที่ถูกแม่ตัวเองตี ก็จะนั่งหมอบให้แม่ตีทุกครั้งไป ไม่ว่าแม่จะตีด้วยอะไรมือ ไม้ หรือหวาย
นานแล้วแม่ไม่ได้ตี เด็กคนนี้เติบใหญ่
ครั้งนึง เด็กออกไปเรียน แล้วเผลอถูกเพื่อนชวนไปเที่ยว ทำให้กลับบ้านช้า
พอกลับมาแม่ก็โกรธ บอกว่ามัวแต่เถลไถล เลิกเรียนแล้วก็น่าจะกลับบ้านทันที
แม่ก็เอาไม้มาตี แต่อนิจจา แม่ไม่มีแรงถือไม้แล้ว เด็กคนนี้น้ำตาซึม
แม่ก็เอามือเปล่าๆมาตีแทน เด็กคนนี้ก็ร้องไห้โฮ แล้วทรุดลงไปยิ่งกว่าที่เคยหมอบในอดีตอีก
แม่สงสัยว่าตอนเด็กๆโดนตีก็ยิ้มทุกวัน ทำไมวันนี้ร้องไห้ใหญ่เลย
แม่ถามว่า "แม่ตีแรงใช่ไหม? แม่ขอโทษนะ"
เด็ก บอกว่า "ไม่ใช่หรอกครับ เพราะแม่นั้นอ่อนแอลง แก่ไปมากแล้ว เมื่อก่อนแม่เคยตีผมแรงๆได้ แสดงว่าแม่แข็งแรง ตอนนี้แม่แก่แล้ว ผมรู้สึกเศร้าใจ เพราะเหลือเวลาอีกไม่เท่าไหร่แล้วที่ผมจะได้อยู่กับแม่"
แม่เด็กคนนั้น ก็ถึงกับทรุด ไม่นึกเลยว่าลูกตัวเองจะเป็นเด็กที่มีความคิดประเสริฐเช่นนี้
กตัญญู เป็นธรรมอันเป็นมงคลที่ 25 ที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้โดยเน้นให้นำไปพัฒนาคุณสมบัติของคนดี แปลตามตัวหนังสือคือผู้รู้ว่า คนอื่นทำความความดีอะไรไว้แก่ตนบ้าง เอาความหมายสั้นๆ ว่า "ผู้รู้คุณคน"
การรู้บุญคุณคนหรือรู้อุปการคุณที่ผู้อื่นทำให้ตนเองนับถือเป็นหลักแห่งความยุติธรรมและความเป็นธรรมอย่างหนึ่งในสังคมมนุษย์ เพราะเป็นการสอดคล้องกับหลักคำสอนว่า การทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ตามที่พระพุทธเจ้าทรงสอนไว้
มีคนทำดีให้กับเราแล้ว และเราได้รับผลประโยชน์จากการทำดีของเขา เป็นต้นว่า ได้ลาภ ยศ สรรเสริญ และความสุข แต่เรารับรู้แต่ผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นแก่ตน ไม่รับรู้คุณความดีของเขา ย่อมถือได้ว่าไม่ยุติธรรมต่อกัน
คนไม่รู้จักคุณคน คนที่เนรคุณนั้นเป็นคนไร้ค่ามีจิตใจกระด้างดังเนื้อหิน เขาจะกรุณาคนอื่นได้อย่างไรในเมื่อคนที่มีบุญคุณต่อเขา ยังทำให้เขาสำนึกไม่ได้
อยากประสบความสำเร็จต้องกตัญญู ผู้ที่มีความกตัญญูต่อพ่อแม่ ครูอาจารย์ จะมีความเจริญรุ่งเรืองประสบความสำเร็จในชีวิต ส่วนผู้ที่เนรคุณนั้นจะประสบความวิบัติเป็นที่รังเกียจในสังคม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น